سخن سردبیر

به لطف و توفیق الهی، دومین شمارۀ فصلنامۀ اخلاق‌پژوهی  نیز آماده انتشار شده و به ‌مبارکی جامۀ فاخرِ طبع می‌پوشد. از همین‌روی، خوشنودیم و خداوند متعال را شاکریم و سپاسگزار و توفیقِ بیش از پیش از درگاه او آرزومندیم و خواستار. از پژوهشگرانِ نواندیش و ناقدان نیک‌خواه نیز که با عنایت به نگاه و نظرگاه این نشریۀ نوپا و نوباوه  - از سر لطف و با لِسان لیّن - درون‌مایۀ آثار را به تازیانۀ نقد‌های صریح و سازنده نواختند و دست‌اندرکاران فصلنامه را با رَهنمودهای متین و مُشفقانه، مرهون توجه و تفقّدِ بی‌شائبۀ خود ساختند، کمال تشکر و سپاس را داریم. مقالات این شماره نیز گونه‌گون و متنوع‌اند و ناظر به حوزه‌های گوناگونِ اخلاق نگاشته شده‌اند. در نخستین مقالۀ این شماره با نام «قانون اراده در سلوک صدّیقین»، نویسندۀ محترم با مفروض و مسلّم ‌انگاشتن وابستگیِ اخلاق به دین و تأکید و تکیه بر نقش و نمود محوری و بی‌بدیلِ خداوند در سپهر و ساحت اخلاق - با استشهاد و استناد به آیات شریفه و روایات مأثوره - در صدد کشف/ بازشناسی راه و مسیری متفاوت برای سلوک اخلاقی و نیل به خداوند بر آمده است که آن را شایستۀ نام «مسیر صدّیقین» دانسته و بر این باور است که مسیر و مقصد حرکت در سلوک صدّیقین، یکی است و نقطۀ اتّکا و عزیمتِ آن توجّه تام به ذات خداوند است. در مقالۀ دوم با عنوان «مسیر تحوّل اخلاقی در تفسیر المیزان»، با تمرکز بر سلوک اخلاقی و شیوه و شرایط آن که از مباحث مهم حوزۀ اخلاق و عرفان است، به بازشناسی و بررسی طرح‌های علامه سید محمد‌حسین طباطبایی - حکیم نواندیش معاصر - در زمینۀ سلوک اخلاقی که رگه‌هایی از آن در نوشته‌‌‌های منسوب به بحر‌العلوم و پیش‌تر از آن، در کتاب مواقع النجوم قابل ردیابی است، پرداخته شده و انسجام و اِتقان این شیوه‌های سلوک و مستندات ‌آن‌ها به سنجۀ دقت‌های موشکافانه، بررسی و ارزیابی شده است. در مقالۀ «تقریری نو از اخلاق فضیلت؛ مؤلفه‌های فضیلت از دیدگاه رابرت آدامز» به تبیین و تحلیل ماهیت و مؤلفه‌های فضیلت، از دیدگاه رابرت آدامز - فیلسوف تحلیلیِ معاصر و احیاگر نظریۀ امر الهی در دهه‌های اخیر - اختصاص یافته است و به اذعان نویسنده، آدامز مُلهم و متأثر از انگارۀ بنیادین‌اش در حوزۀ اخلاق، یعنی وابستگی اخلاق به دین، بر این باور است که اخلاق را نباید به «فضیلت» فروکاست؛ زیرا بخشی از زندگی اخلاقی، عمل به وظایف و الزام‌های اخلاقی‌ای است که به لحاظ متافیزیکی مبتنی بر اوامر الهی‌اند. مقالۀ چهارم به واکاوی «ارتباط اخلاق و زیبایی‌شناسی در فلسفۀ شوپنهاور» اختصاص یافته و نویسنده کوشیده تا ضمن نیم‌نگاهی به نمای کلی نظام فلسفی آرتور شوپنهاور -  فیلسوف پرآوازه و پرنفوذِ حوزۀ اخلاق و هنر -  به درکی دقیق و عمیق از معنا و مؤلفه‌های اخلاق و زیبایی‌شناسی و مناسبات آن‌دو در نگاه و نظریۀ او دست یابد. در مقالۀ «اخلاق در سایۀ سکوت» نیز افزون بر گونه‌شناسی و تعریف و تحلیل سکوت و صمت - به مثابه یک فضیلتِ اخلاقی - با اشاره به کارکردها و ابعاد و اهمیت اخلاقی آن از منظر اخلاق اسلامی، به معرفی زندگی توأم با سکوت و مصادیق اخلاقی و دینی آن پرداخته شده است.  آخرین مقالۀ این شماره نیز نگاهی تحلیلی دارد به «مبانی اخلاق اجتماعی در معنویت‌گرایی جدید و چالش‌های آن» و مؤلف محترم با عطفِ عنان به چالش‌های معنویت‌گرایی نوپدید در عرصۀ اخلاق اجتماعی و پس از اشاره به مبانی انسان‌شناختی و ارزش‌شناختی نو معنویت‌گرایان، کوشیده تا به تحلیل گونه‌های مشارکت اجتماعی و انگاره‌ها و انگیزه‌های آنان - از منظر اخلاقی - دست یازد. فصلنامۀ اخلاق‌پژوهی، دست اصحاب فکر و اندیشه را به‌گرمی می‌فشارد و چون همیشه با آغوشِ باز پذیرای پژوهش‌های ارزندۀ و عالمانه است. وما توفیقی إلا باللّه علیه توکلت وإلیه انیب